In de wereld staan, bij zijn en bij blijven … heeft bijna altijd een positieve betekenis. Maar is dat wel zo? In deze column nuanceer ik dat beeld. Met dank aan mijn wederhelft.
Al-Andalus als eerste voorbeeld
Denk eens aan de bijna acht eeuwen co-existentie in Al Andalus. Joden, Moslims en Christenen én bijna acht eeuwen lang! Natuurlijk was er af en aan strijd van groepen tegen groepen, en er waren uiterste standpunten vanuit alle drie de geloven.
Luk Corluy laat de grenzen en beperkingen historisch goed zien. Waar tegenover staat bijna 800 jaar vrede tussen deze drie religies elk met volstrekt eigen meningen en invalshoeken.
In 1492 veroverden Christelijke legers de stad Granada. Dat was het laatste moslimbolwerk in al-Andalus. De Christelijke machthebbers verplichtten de joden en de moslims om zich te bekeren tot het Christendom, of te vertrekken uit al-Andalus.
Zó verdween de unieke mix van drie vredelievende culturen die eeuwenlang vorm had gegeven aan het bloeiende rijk met een conglomeraat van zeer hoogstaande kennis en wetenschap met Cordoba als centrum.
“In de wereld staan” betekende na de zgn. reconquista dat je je eigen religie officieel braaf inleverde voor het verplichte Christendom, maar natuurlijk bleef je buiten beeld leven en denken zoals voorheen. Of je verliet huis en haard. Dat zou ik noemen: aangepast in de wereld staan.
Betekenis in het nu – T, P, X, en N
Verplaats het naar nu. Hoeveel “valse knipmessen”, heersers, politici, zakenlieden, buigen nu voor Trump, Poetin, Xi en Netanyahu.
Net zoals destijds de joden en de moslims na de reconquista in al-Andalus voor de Christelijke macht. “In de wereld staan” kan ook nu nog betekenen dat je ten behoeve van je eigen veiligheid je feitelijk gedachtengoed voor jezelf houdt.
Onze huidige wereld lijkt alleen nog maar om macht en geld te draaien. Deze wereld lijkt helemaal niet meer om kennis en wetenschap te draaien.
Er zijn veel mensen die “doof en blind” (f)influencers volgen zonder na te gaan of deze kwalificaties hebben. En er zijn veel mensen die oprecht geloven in de info op sociale media, waarin het enerzijds gaat om groots en geweldig, en anderzijds gaat om haat en nijd. Deze mensen staan ook in de wereld, zij het een nep-wereld. In tegenstelling tot die tijd van al-Andalus waarin kennis en wetenschap alles omvattend en alles doordringend aanwezig was.
We leven op dit moment in een wereld in overgang, of zo u wilt: in crisis. Zeitenwende. In deze wereld moeten we weer voorzichtig zijn. Met twee benen in deze wereld staan kan je je leven kosten (Rusland, Oekraïne, Gaza, Israël). Buiten deze wereld staan kan je de samenleving kosten (de “autonomen”).
Alle onzekerheden leiden er toe dat veel mensen bij de GGZ terechtkomen, omdat ze overweldigd worden door te veel info en beeld van angstaanjagend nieuws, wat gaat over situaties waaraan de gemiddelde mens niets kan veranderen, wat je ook doet of laat. Dat is als het ware: te veel in de wereld staan.
Met één voet in de wereld staan en met de andere voet naast deze wereld staan was de levensbeschouwing van de moslims en de Joden na de al-Andalus tijd. Ook dat was een overgangsperiode. En dat zou wel eens kunnen betekenen dat het ook in deze tijd beter is om niet met twee benen in de wereld staan.
Bronnen
Luk Corluy, Al Andalus 711-1494. Acht eeuwen godsdienststrijd in Spanje. Sterck & de Vreese, 2020, 470 blz.
Hier vindt u de documentaire Children of Al-Andalus