Sinds medio 2020 ben ik een soort “vaste columnist” voor het Vriendenmagazine van de Vrienden van de ISVW. Het Bestuur van die vereniging kiest voor elk kwartaal-magazine een thema. Ik probeer dan steeds dat thema te belichten vanuit mijn belangstelling voor al-Andalus. Hieronder zijn mijn columns opgenomen, steeds met wat uitvoeriger informatie dan ik kwijt kon in het Vriendenmagazine. Op elke pagina staat ook een link naar het betreffende Vriendenmagazine, en naar mijn column (in pdf-formaat). Bij wijze van uitwerking en toelichting dus.
- Leren van al-Andalus (december 2020)
- Leren, kennis, waarheid en spiritualiteit zonder Profeten en Heilige Geschriften (maart 2021)
- Het geluk van het geluk en het geluk van het ongeluk – de kunst van de Andalusische Flamenco (juni 2021)
- Dieren zijn gewoon de betere mensen (september 2021)
- Intieme Vreemden in al-Andalus (april 2022)
- Geven en nemen in (on)begrensde ruimte. Het festival van Moros y Cristianos (september 2022)
- Wij hebben een tweeling. Onze kindjes heten Souplessa en Flexalix (december 2022)
- Jong en wijs in Spanje – de droom van Miliki (maart 2023)
- De wereld om me heen – is Arabischer dan je denkt (september 2023)
Leren van al-Andalus (december 2020)
Leren van de Geschiedenis is best een lastig issue. In algemene zin moet je er voor oppassen om al te makkelijk het verleden naar het heden om te zetten.
Wat kunnen we dan toch leren van al-Andalus. Waarvan? Hoor ik u al zeggen. Al-Andalus geeft de Moorse periode aan op het Iberisch schiereiland (711-1492), wat wij u Spanje noemen. Een ware bloeiperiode van wetenschap, kunst en cultuur. Inderdaad: het Alhambra – dat kent u tenminste. Maar er was en is zoveel meer. Lees hier verder.
Leren, kennis, waarheid en spiritualiteit zonder Profeten en Heilige Geschriften (maart 2021)
Waar kunnen wij op eigen kracht komen? Kunnen wij helemaal zelf de Waarheid vinden, het Boven-natuurlijke, het Goddelijke, het Ene?
Ach – het is zomaar een vraag. Hoewel … Het verhaal van Hayy ibn Haqzan, een filosofische allegorie uit Moors Spanje, gaat daar over. Een prachtig verhaal. Met een voorgeschiedenis, een doorwerking op de westerse filosofie en een betekenis voor onze actuele plaatsbepaling als rationeel individu. Lees hier verder.
Het geluk van het geluk en het geluk van het ongeluk – de kunst van de Andalusische Flamenco (juni 2021)
“Een tevreden leven leiden”, is al heel wat, schrijft Dirk de Wachter in het laatste hoofdstuk van De kunst van het ongelukkig zijn. Mijn vrouw Anne moest denken aan wat zij haar grootste compliment noem naar anderen, en naar mij; “ik heb geen last van je.” Je kunt dit licht opvatten als minderwaardig vergeleken met “ik hou van je”. Maar integendeel, het is voor haar zoveel meer dan dat laatste.
Lees alle klaagzangen maar van mensen over het huidig veelvuldig samenzijn met hun “geliefden”. De super ergernis van ‘opgesloten’ te zitten met hun kinderen, partner, ouders etc…. en je beseft…. “ik heb geen last van je … je zit me niet in de weg…. een veel grotere liefdesverklaring is dan “ik hou van je”. Lees hier verder.
Dieren zijn gewoon de betere mensen (september 2021)
In mijn Column voor het Vriendenmagazine september 2021 vertel ik over “De zaak van de dieren tegen de mensen“. Dat is een Arabische tekst van zo’n 1.000 jaar oud (midden 10e eeuw Basra), die begin 1.400 werd “herverteld” door Broeder Anselmo Turmeda, in het Catelaans, afkomstig van Mallorca, wonend in Tunis, na zijn bekering tot de Islam.
Het originele verhaal komt vermoedelijk uit India. Maar de eerste geschreven versie van het verhaal werd in het Arabisch geschreven door leden van de islamitische “Broederschap van de Zuiverheid” (Ikhwan al-Safa). Deze broederschap, die veel gelijkenissen kende met een vrijmetselaarsloge of een soefi-orde, was actief in de omgeving van Basra, Irak, ergens vóór de tiende eeuw na Christus. In hun versie was het verhaal de 25ste van 51 ‘brieven’ waarin de mysteries en de betekenis van het leven werden beschreven. Dit verhaal uit de tiende-eeuw heeft voor onze tijd, en voor jong en oud, nog steeds een belangrijke boodschap. Het maakt milieuproblematiek en dierenrechten inzichtelijk op een manier die door iedereen is te begrijpen. Lees hier verder.
Intieme Vreemden in al-Andalus (april 2022)
In mijn Column voor het Vriendenmagazine april 2022 benoem ik de periode van al-Andalus (711-1492), die zich kenmerkt door het naast elkaar bestaan van de drie abrahamistische geloven in termen van intieme vreemden.
Vanuit een Romeins-christelijke belevingswereld accepteerde de bewoners van het Iberisch schiereiland rond 711 al heel snel hun “Moorse overheersers”. Daar was niet veel voor nodig. En die Arabische nieuwe heersers wilden best samenleven met de andere geloofsgroepen. Dat waren immers ook “mensen van het boek”. Intieme vreemden dus. Lees hier verder.
Geven en nemen in (on)begrensde ruimte. Het festival van Moros y Cristianos (september 2022)
Mijn Column voor het Vriendenmagazine september 2022 gaat over het Festival van Moros y Cristianos in Spanje (en in vele andere landen, voormalige koloniën).
Moros y Cristianos (in het Spaans) of Moros i Cristians (in het Catalaans), letterlijk Moren en Christenen, is een festival dat plaatsvindt in Spanje (en vele andere landen), om de reconquista tussen de 8e en 15e eeuw te herdenken en te vieren. Te vieren?
Ja – te vieren. Samen. Geen ikke ikke ikke; geen “eigen volk/religie eerst”. Nee – gewoon samen. Het overkwam ons samen. We hadden er allemaal last en voordeel van. Motto 1: laat het los. Motto 2: leef samen – het kan niet anders. De festivals van de Moros y Cristianos zijn een prachtig voorbeeld van verbondenheid en verbroedering (of verzustering). De Moren kwamen het Iberisch schiereiland op en werden door de plaatselijke bevolking hoger ingeschat dan de toen (over)heersende Visigothen en Romeinen. Religie speelde een ondergeschikte rol. Het Leven en Levenskunst werden op meer waarde geschat. Lees hier verder.
Wij hebben een tweeling. Onze kindjes heten Souplessa en Flexalix (december 2022)
Ze zijn super beweeglijk en veranderen waar je bij staat. Ze passen zich doorlopend aan elkaar en aan onze wensen aan. En wij passen ons aan hun belangen aan. Want daar zijn ouders voor.
Hier in Andalusië zien wij dat souplesse en flexibiliteit ook de sleutels waren waardoor Moorse en westerse leefstijlen samen vloeiden tot een harmonisch geheel, waarin je de één niet meer kunt onderscheiden van de ander, alsof je 2 eieren tesamen in een bak geklutst hebt. Lees hier verder.
Jong en wijs in Spanje – de droom van Miliki (maart 2023)
De Spaanse toneelvoorstelling van Circlassica (https://circlassica.es/sueno-miliki/) is een prachtige reis naar nostalgie en illusie. Naar de mogelijkheid om dat kind dat we allemaal in ons dragen weer te ontmoeten.
Miliki is een 7-jarige jongen die ervan droomt een clown te zijn. Zijn wens is om mensen aan het lachen te maken en liedjes te componeren, zodat hij de wereld rond kan reizen om ze te zingen in zijn prachtige circus.
Op een nacht schrijft hij zijn wens in het Boek van alle Reizen en valt dan in slaap. De kracht van zijn verlangen is zo sterk dat zijn wereld gevuld is met licht, geluid en kleur: acrobaten, jongleurs, muzikanten en trapeze-artiesten overspoelen zijn universum. Lees hier verder.
De wereld om me heen – is Arabischer dan je denkt (september 2023)
Vanuit mijn verblijf in het oude al-Andalus (het tegenwoordige Spanje) ben ik geïnteresseerd en gefascineerd geraakt in de Arabische (Moorse) invloed op “ons Westen” Dat gaat over wetenschap, filosofie, kunst, maar zeker ook over taal. Daar wil ik het in deze column over hebben.
Dat gaat dan over Arabische leenwoorden in de Nederlandse taal. En die gaan best ver. Marlies Philippa schreef er een leuk boekje over, met als titel: “Koffie, kaffer en katoen”.
Eeuwenlang heeft het Arabisch invloed uitgeoefend op Europese talen, ook op het Nederlands. Historiek stelde een top 50 samen van de mooiste en meest verrassende Arabische leenwoorden in de Nederlandse taal.