Denken buiten de traditionele westerse filosofie; kennis buiten het domein van de ratio
Dit onderdeel gaat over het domein van “Denken”. Dat is voor mij (veel) ruimer dan traditionele westerse filosofie. Ik ben daar ooit wel in geschoold, en ik heb mij professioneel met “kennis” bezig gehouden (als academisch geschoold kennismanager). Maar er is natuurlijk meer dan “denken met het hoofd”. Er is ook een “denken met het hart”, en er zijn heel andere soorten kennis dan “westers rationele” of “westers wetenschappelijke” kennis. “Evidence based” is ook niet alles. Wij zijn – voor mij, en ik zeg het met alle respect – duidelijk meer dan ons brein …
Vanuit dit perspectief benader ik de betekenis van Al-Andalus voor de latere zgn. Westerse filosofie. Het gaat dus juist niet over traditionele westerse filosofie. Het is best moeilijk om ‘buiten’ westerse denkpatronen te stappen; want alleen al ‘binnen’ tegenover ‘buiten’ plaatsen is niet zelden genoeg om ‘erin’ vast te blijven zitten. (Ook) Naar mijn mening is het echter zowel belangwekkend als (be)lonend om toch te proberen elk dualisme los te laten. Verder zoek ik – bij alles wat ik thematiseer – expliciet steeds aansluiting bij (denkers van) al-Andalus, dus bij de inhoud en betekenis van Moors Spanje.
In haar boek De Zeven Steden laat de Engelse schrijfster Violet Moller zien hoe ideeën uit de oudheid ons bereikte. Al-Andalus met het Moorse Cordoba en het Chrostelijke Toledo waren daarbij twee van de zeven steden die in dat proces onmisbaar zijn geweest.
Ik vind het waardevol om steeds verbindingen te zoeken en te leggen met die wat meer traditionele (westerse) filosofie. Al was het maar voor de herkenbaarheid. Maar het gaat mij en de docenten juist steeds om “dat andere”, “dat meerdere”, dat – voor velen – “onbekende”..
Dat de inbreng van de Arabische en Islamitische denkers daarbij veel meer is geweest dan “alleen maar een doorgeefluik van de Grieken naar Descartes”, dat breng ik keer op keer over het voetlicht.